گفتگوی مجله پژمان با استاد فاطمی نیا به مناسبت میلاد امام حسن علیه السلام

تاریخ انتشار: نیمه رمضان 92- به نقل از قدس آنلاین


چرا امام حسن مجتبی(ع) به اخلاق نیکوی الهی شناخته می‌شوند؟

در پاسخ به این سوال باید بسیاری از ابعاد شخصیتی این امام معصوم مورد بررسی قرار بگیرد، زیرا داشتن خلق الهی متضمن سیره زندگی پاک و منضبط به اخلاق دینی است. امام حسن(ع) مظهر کمالات الهی و حسن خلق است نه از این بابت که مثلا همه ایشان را به مهربانی و عطوفت می‌شناسند.

در سیره زندگی ایشان ثبت شده که حضرت بیش از 25 بار به حج‌ مشرف شد آن هم پیاده‌، درحالى‌ که‌ اسبهای بسیاری در اختیار ایشان قرار داشت، این رفتار حضرت از این وجه انجام می‌شد که همیشه و پیوسته به امر خودسازی درونی اهتمام داشت تا دیگران هم از ایشان الگو بگیرند.

نکته دیگر اینکه حضرت سه‌ نوبت دارایی خود‌ را با خدا تقسیم‌ کرد و دو نوبت‌ از تمام‌ مال‌ خود براى‌ خدا انفاق کرد و این هم یک وجه زندگی خداگونه است. در سرشت‌ و طینت حسن بن علی(ع) برترین‌ نشانه‌هاى‌ انسانیت‌ وجود داشت، چنانکه هر دوست یا دشمنى که سخن یا خطبه ایشان را مى‌شنید، به‌ آسانى‌ درنگ‌ مى‌کرد تا او سخن‌ خود را تمام‌ کند و خطبه‌اش‌ را به‌ پایان‌ برد، ضمن اینکه با این‌ شأن‌ و منزلت‌، تواضع حضرت بی نظیر بود، چنانکه در روایتی نقل شده که ‌ایشان روزى‌ بر عده‌اى‌ مستمند مى‌گذشت‌، آنها کمی نان‌ را روی زمین گذاشته و مى‌خوردند، چون‌ حسن‌ بن على‌ را دیدند گفتند: اى‌ پسر رسول‌ خدا بیا با ما هم‌ غذا شو.

امام‌ حسن‌ (ع‌) بی‌درنگ از مرکب‌ پیاده شد و گفت‌: خدا متکبران‌ را دوست‌ نمى‌ دارد و با آنان‌ به‌ غذا خوردن مشغول‌ شد. آنگاه‌ آنها را به‌ میهمانى‌ خود دعوت‌ کرد، هم‌ غذا به‌ آنها داد و هم‌ پوشاک.

چرا امام دوم شیعیان، به کریم اهل بیت(ع) شهرت یافته‌اند؟

دوست و دشمن در عصر حیات حضرت را به کرامت می‌شناختند و حضرت همواره مال و اموال خود را در نهایت ایمان و تقوا در راه خدای متعال انفاق کرد. اما این تنها بخشی از الطاف کریمانه حضرت است و ایشان با گذشت کریمانه از جهالتها و سفاهتها، دشمنان را نیز مرید خود می‌کرد. نقل است مروان بن حکم در نبرد جمل اسیر شد و امام حسن و امام حسین(ع) از او نزد امیرمؤمنان(ع)شفاعت کردند و حضرت او را رها کرد و این در حالی بود که مروان که به پیمان شکنی معروف بود، دست از دشمنی برنداشت و هماره با دست و زبان، خاندان نبوت را آزار داد. نمونه دیگر از گذشت‌های کریمانه ایشان به توصیه حضرت به امام حسین(ع)در باره گذشت از همسرش جعده، که او را به نقشه معاویه زهر داده بود اختصاص دارد که عالی ترین نمونه کرامت و گذشت حضرت است. امام همواره در پذیرایی از میهمان تلاش جدی داشت و حتی گاهی از اشخاصی پذیرایی می‌کرد که حتی آنان را نمی شناخت. بویژه، به پذیرایی از بینوایان علاقه زیادی داشت. آنان را به خانه خود می‌برد و به گرمی پذیرایی می‌کرد و به آنها لباس و مال می‌بخشید.

پس با این حساب کرامت‌های امام حسن مجتبی(ع) در تمام زوایای زندگی ایشان تسّری دارد و فقط منحصر به بخشیدن دارایی مالی نیست، درست است؟

همین طور است، آن حضرت و تعاملات اجتماعی رفتاری کریمانه داشت و همه زوایای زندگی ایشان در تعامل با دوست و دشمن مزین به کرامت و بزرگواری است که از جمله صفات نیکوی خدای متعال است. آن حضرت بی مزد و منت می‌بخشید و بخشش خود را هیچ‌گاه به یاد نمی آورد و انتظار سپاس و تشکر نیز از گیرندگان نداشت.

خدا محوری، اساس و کارهای نیک او بود. از این رو گفته‌اند: ایشان سه نوبت دارایی‌اش را با خدا تقسیم کرد و در دو نوبت برای خدا از تمام اموالش گذشت.

در این ماه مبارک چه کنیم که در کرامت و مهربانی به دومین امام خود شبیه تر شویم؟

اگر می‌گوییم مرید و پیرو معصومین(ع) هستیم، باید تلاش کنیم شبیه آنها شویم. ما نمی‌توانیم مثل آنها باشیم، ولی می‌توانیم پیرو خوبی باشیم. بخشندگی امام مجتبی(ع) بهترین سرمشق برای دوستداران ایشان است و حضرت به بهانه‌های مختلف همه را از خوان کرم خویش بهره‌مند می‌کرد. ببینیم رفتار امام حسن(ع) در زندگی چگونه بوده و ما هم چنین باشیم. در این ماه رمضان مراقب اطرافیان خود باشیم، تا می‌توانیم و از دستمان بر می‌آید به امور دیگران رسیدگی کنیم، البته بدون منت، زیرا مولایمان امام حسن مجتبی(ع) در هنگام بخشش به کرامت و عزت نفس مردم توجه داشت و ارزش آبروی آنها را بیشتر از بخشش‌های خود می‌دانست.

نکته دیگر اینکه توجه کنیم از دستی که ما می‌بخشیم از دست دیگر از خدا دریافت می‌کنیم پس خودمان را برای خدا خالص کنیم در همین ماه مبارک رمضان تا سایر ماه‌های زندگی ما به این خُلق نیکو بیمه شود.